In deze handleiding bespreken we de financieringsmix voor start-ups en scale-ups van A tot Z. We beginnen met een terugblik op ontwikkelingen in de financiële markt en een korte uitleg van de standaardopties waarvan veel ondernemers uitgaan. Vervolgens gaan we dieper in op alle (alternatieve) financieringsmogelijkheden die onze markt biedt en leggen we uit hoe jij de optimale financieringsmix voor je onderneming opzet.
Bij het aantrekken van zakelijke financiering richten veel ondernemers zich van oudsher op de meest voor de hand liggende opties:
Het is - zeker tegenwoordig - niet gegeven dat je als startende ondernemer in aanmerking komt voor deze mogelijkheden. Banken zijn minder goed in staat om het mkb te bedienen vergeleken met vroeger. Venture capital is een goede manier om aanzienlijke investeringen op te halen in het beginstadium van je onderneming, maar niet de meest zekere vorm van financieren. Daarnaast vergt het een grote betrokkenheid van jou als ondernemer; je geeft een stukje eigen vermogen op, plus je dient aan bepaalde verwachtingen vanuit de venturecapitalist te voldoen met betrekking tot bedrijfsresultaten.
Het werkt in de meeste gevallen niet optimaal om je slechts op één financieringsvorm te focussen. Het is slimmer om de optimale financieringsmix voor jouw onderneming op te zetten. Hierop komen we later terug.
Allereerst een stukje achtergrond met betrekking tot de Nederlandse financieringsmarkt. De ‘oude’ financieringsmarkt leunde voornamelijk op bancaire financiering. Het was gebruikelijk voor zowel consumenten als bedrijven om alle financiële producten in de portefeuille van de huisbank onder te brengen: hypotheken, pensioenen, een rekening courant, zakelijk krediet en zelfs consumentenkredieten.
Na de kredietcrisis, die in de loop van 2011 ten einde liep, veranderde het perspectief op voornamelijk zakelijke financiering. De risicobereidheid van banken nam af, Europese wet- en regelgeving werd aangescherpt en het financieren van voornamelijk mkb-bedrijven liep sterk terug. Als gevolg ervan kwam er een nieuwe soort financiers: fintechs. Het woord ‘fintech’ is een samentrekking van finance en technology en zegt iets over de manier waarop de financier de processen inricht. Fintechs zetten technologie in om processen te versnellen, gebruiksgemak te verhogen en meer flexibiliteit in hun producten te bieden. Een fintech-bedrijf kan actief zijn in een breed spectrum aan dienstverlening, van zakelijke financiering tot payments en van pensioenen tot verzekeringen. Ter referentie: de Dutch Fintech Map van Holland Fintech geeft gedetailleerd inzicht in de Nederlandse fintech-industrie.
Binnen de fintech-industrie ontstond al snel een afgebakend segment in financiering voor het mkb. We noemen dit type financiers ook wel alternatieve financiers. Alternatieve financiers bedienen vandaag de dag een groot deel van het Nederlandse mkb en het aantal aanbieders groeit nog aldoor.
De term “alternatieve financiering” is inmiddels een containerbegrip te noemen. Het omvat namelijk alle soorten financiering die niet van een bank afkomstig zijn. Onder de noemer alternatieve financiering kunnen we - onder meer - de volgende financieringsvormen scharen:
Bepaalde financieringsvormen zoals factoring of een zakelijk krediet, kunnen door zowel bancaire als non-bancaire partijen worden aangeboden. De term ‘alternatief’ duidt niet zozeer op het financiële product, maar meer op de aanbieder.
Alternatieve financiers onderscheiden zich van traditionele financiers met snelheid, flexibiliteit, gebruiksgemak en financieringsbereidheid. In de meeste gevallen maken ze gebruik van technologie om processen te versnellen en ervaringen voor de gebruiker te optimaliseren. De meeste alternatieve financiers zijn in staat al binnen een werkdag terugkoppeling te geven op een financieringsaanvraag. Tot slot zijn alternatieve financiers minder onderhevig aan internationale wet- en regelgevingen. Daardoor zijn ze beter in staat mkb-ondernemingen te voorzien in specifieke financieringsbehoeftes.
De term ‘financieringsmix’ gebruiken we voor het combineren van verschillende financieringsvormen in een onderneming. We noemen het inzetten van meerdere financieringsvormen die complementair zijn aan elkaar ook wel stapelfinanciering.
Het begrip stapelfinanciering is niet nieuw. Ondernemers maakten al eerder gebruik van aanvullende financieringsvormen op een bestaande bancaire financiering. Denk aan bijvoorbeeld aan crowdfunding, leasing of factoring. Er kunnen verschillende redenen zijn voor het inzetten van een stapelfinanciering:
In de meeste gevallen werkt een stapelfinanciering dus goed ter verruiming van het werkkapitaal, waardoor de onderneming kan werken aan specifieke doelen of groeiambities.
Voordat we verder uitweiden over het opzetten van je financieringsmix, is het belangrijk om de relevantie van TRL-fasen te benoemen.
De term Technology Readiness Level (TRL) is ooit bedacht door NASA ter indicatie van de ontwikkelingsfase van nieuwe technologie. Tegenwoordig gebruiken we TRL’s om aan te duiden in welke fase een innovatietraject zich bevindt. Het wordt met name in de subsidiewereld gebruikt; de fase van een traject is namelijk relevant voor de subsidieregelingen die hierbij passen.
Ook voor het opzetten van je bredere financieringsmix is het handig te kijken naar de TRL’s. De fase waarin je traject zich bevindt, is namelijk belangrijk voor de typen financiering waarvoor je in aanmerking kunt komen én die gaan werken voor jouw financieringsdoelen.
Voor het opzetten van een financieringsmix die past bij jouw behoefte en situatie moet je eerst een aantal zaken in kaart brengen. Met de onderstaande 3 stappen maak je een goede start.
Allereerst is het belangrijk te weten hoeveel financiering je nodig hebt en waarvoor. Het aantrekken van financiering voor productontwikkeling ziet er anders uit dan een investering voor het betreden van een nieuwe markt. Er is verschil in de tijdlijn voor projecten (korte of lange termijn), de aard van het project (commercieel of maatschappelijk relevant) en het projectdoel (ontwikkeling, investeringen of TRL-fases).
Kijk goed naar je financieringsdoelen. Door deze vooraf duidelijk te hebben kun je later gerichter zoeken naar passende financieringsoplossingen. Wil je bijvoorbeeld investeren in zwaar materieel, zoals voertuigen of specialistische apparatuur? Oriënteer je dan op verschillende vormen van activafinanciering, zoals leasing of huurkoop. Ben je op zoek naar financiering voor een langlopend project? Kijk dan naar langlopende financieringsvormen, zoals een crowdfundactie of een langlopend zakelijk krediet.
Het inzichtelijk maken van je financieringsbehoefte is niet alleen voor jou zelf waardevol; de meeste kredietverstrekkers willen dit ook duidelijk hebben en niet zelden wordt er gevraagd om een ondernemingsplan inclusief financiële prognose. Maak daarom voor jezelf alvast een planning: wanneer verwacht je de financiering nodig te hebben, voor hoe lang en waarvoor? Het helpt je om je project beter af te kaderen en kan veel tijd besparen in het traject van een financieringsaanvraag.
De volgende stap is het in kaart brengen van je opties. Door je van tevoren goed te oriënteren op de mogelijkheden, bespaar je veel tijd en kun je teleurstellingen in een later stadium voorkomen. Tijdens de oriëntatie kun je je op drie verschillende financieringsopties richten:
Heb je een overzicht van financieringsoplossingen die mogelijk bij jouw behoefte en situatie passen? Dan kun je starten met het indienen van één of meerdere aanvragen. Zorg hierbij dat je in ieder geval de volgende financiële documentatie op orde hebt:
Het kan raadzaam zijn om de hulp van een expert in te schakelen bij het indienen van financieringsaanvragen, zeker als je er meerdere tegelijk wil doen. Voor zakelijke financiering kan dit een accountant, financieel adviseur of corporate finance specialist zijn. Deze intermediairs beschikken doorgaans over uitgebreide kennis van de financieringsmarkt en hebben ervaring met het begeleiden van financieringsaanvragen.
Voor het aanvragen van subsidies kan dit een subsidie-adviseur of consultant zijn. Deze experts hebben een brede kennis van beschikbare regelingen, of specialiseren zich juist op één specifieke regeling of werkgebied. Met name voor de zwaardere subsidietrajecten, waarvoor meer administratie en documentatie vereist is, kan de hulp van een expert veel tijd, geld en frustratie besparen.
Veel ondernemers weten niet dat zij in aanmerking komen voor één of meerdere subsidieregelingen. Een reden daarvoor is dat de subsidiemarkt sterk gefragmenteerd is. Er zijn duizenden beschikbare regelingen bij allerlei verschillende instanties, honderden experts, en informatie wordt versnipperd aangeboden. Dit maakt de markt complex en moeilijk navigeerbaar. Ook voor ondernemers die zich al op subsidies oriënteren kan het lastig zijn om het volledige subsidiepotentieel van hun bedrijf inzichtelijk te krijgen.
SubsidyCloud biedt een volledig geïntegreerd platform voor het aanvragen en managen van subsidies. Wij helpen ondernemers van idee tot implementatie óf bij het doorlopend optimaliseren van hun onderneming. We combineren technologie, een datagedreven aanpak en expertise om jou de hoogste slagingskans te garanderen.
Ben je benieuwd naar het subsidiepotentieel van jouw onderneming? Doe onze subsidiescan en bekijk binnen enkele minuten welke subsidies matchen met jouw bedrijf.
